A identidade dun pobo ven dada pola súa
lingua, polos seus costumes, polos acontecementos que foron desenvolvéndose ao
longo da historia e polas distintas manifestacións artísticas que as súas
xentes foron creando co paso do tempo.
A música é parte
da nosa cultura. O noso pobo, grazas á tradición oral, conserva un cancioneiro
popular que foi recollido por importantes
folcloristas
e investigadores
como Casto Sampedro y Folgar.
Asemade, o
panorama musical galego tamén está conformado por grande cantidade de músicos
de diferentes estilos que ao longo da súa traxectoria foron inspirándose nas
nosas raíces melódicas, nos nosos poetas ou, como sucede na actualidade,
incorporando os novos estilos do panorama musical máis actual ás súas composicións.
Fuxan os ventos,
Milladoiro, Luar na lubre, Berrogüetto... son algúns dos grupos con maior
proxección alén das nosas fronteiras.
Músicos como
Carlos Núñez, Cristina Pato, Víctor Aneiros, Uxía, Ses ou Mercedes Peón que, na
súa carreira en solitario, levan o espírito galego alá onde van.
E por último, os
grupos da MOBIDA GALEGA máis actual: Kastomä, Ruxe-ruxe, Ataque Estanque,
Thehomens 4, Zënzar, O son do galpón, Lamatumbá, ACadaCanto, Astarot, Nao, Dios
ke te crew... e tantos outros que están a revolucionar o panorama musical
galego coas súas arriscadas e novidosas aportacións, máis respectando os
sentimentos máis fondos expresados a través de composicións propias ou dunha
maneira intimista, recuperando os versos dos nosos poetas máis representativos
como Rosalía, Celso Emilio ou Curros.
UNHA NOITE NA EIRA DO TRIGO (Curros Enríquez)
Unha noite na eira do trigo
ó reflexo do branco luar
unha nena choraba sen trebolas
os desdéns do ingrato galán.
E acoitada entre queixas dicía:
xa no mundo non teño a ninguén,
vou morrer e non ven os meus
ollos,
os olliños do meu doce ben.
Os seus ecos de malencolía,
camiñaban nas alas do vento
e un lamento.... repetía...
vou morrer e non ven o meu ben.
Lonxe dela de pé sobre a popa
dun leve e negreiro vapor
emigraba camiño de América,
vai o probe e infeliz amador.
E o mirar a sentis anduriñas
cara a terra que deixa cruzar
quen poidera dar volta, pensaba,
quen poidera con vosco voar.
Mais as aves e o buque fuxían,
sen ouir seus amargos lamentos,
soio os ventos repetía,
quen poidera convosco voar.
Noites craras de aromas e lúa,
dende entón que tristeza en tempos
hai
pros que viron chorar unha nena,
pros que viron un barco marchar.
Dun amor celestial verdadeiro,
quedou soio de bagoas a popa,
unha cova, un outeiro
e un cadavre no fondo do mar...
DEITADO FRENTE AO MAR (Celso Emilio Ferreiro)
Lingoa
proletaria do meu pobo,
eu fáloa
porque sí, porque me gosta,
porque me peta
e quero e dame a gaña;
porque me sai
de dentro, alá do fondo
dunha tristura
aceda que me abrangue
ao ver tantos
patufos desleigados,
pequenos
mequetrefes sin raíces
que ao pór a
garabata xa nan saben
afirmarse no
amor dos devanceiros,
falar a fala
nai,
a fala dos
abós que temos mortos,
e ser, co
rostro erguido,
mariñeiros,
labregos do lingoaxe,
remo i arado,
proa e rella sempre.
Eu fáloa
porque sí, porque me gosta
e quero estar
cos meus, coa xente miña,
perto dos
homes bos que sofren longo
unha historia
contada noutra lingoa.
Non falo pra
os soberbios,
non falo pra
os ruis e poderosos,
non falo pra
os finchados,
non falo pra
os valeiros,
non falo pra
os estúpidos,
que falo pra
os que agoantan rexamente
mentiras e
inxusticias de cotío;
pra os que
súan e choran
un pranto
cotidián de volvoretas,
de lume e
vento sobre os ollos núos.
Eu non podo
arredar as miñas verbas
de tódolos que
sofren neste mundo.
E ti vives no
mundo, terra miña,
berce da miña
estirpe,
Galicia, dóce
mágoa das Españas,
deitada rente
ao mar, ise camiño...
A XUSTICIA POLA MAN ( Rosalía de Castro)
Aqués que tén fama de honrados na
vila,
roubáronme tanta brancura que eu tiña;
botáronme estrume nas galas dun día,
a roupa de cote puñéronma en tiras.
Nin pedra deixaron en donde eu
vivira;
sin lar, sin abrigo, moréi nas curtiñas;
ó raso cas lebres dormín nas campías;
meus fillos..., ¡meus anxos...!, que tanto eu quería,
¡morreron, morreron ca fame que tiñan!
Quedéi deshonrada, mucháronme a
vida,
fixéronme un leito de toxos e silvas;
y en tanto, os raposos de sangre maldita,
tranquilos nun leito de rosas dormían.
-¡Salvádeme, ou, xueces!-
berréi...¡Tolería!
De min se mofaron, vendéume a xusticia.
-Bon Dios, axudaime- berréi, berréi inda...
Tan alto que estaba, bon Dios non me oíra.
Entonces, cal loba doente ou
ferida,
dun salto con rabia pillei a fouciña,
rondei paseniño... ¡Ne as herbas sentían!
I a lúa escondíase, i a fera dormía
cos seus compañeiros en cama mullida.
Mireinos con calma, i as mans
estendidas,
dun golpe, ¡dun soio!, deixéinos sin vida.
I ó lado, contenta, senteime das vítimas,
tranquila, esperando pola alba do día.
Estonces..., estonces cumpréuse a xusticia:
eu, neles; i as leises, na man
que os ferira.
“ ACADACANTO AS CANCIÓNS TOMAN O MANDO DO MUNDO
E CÁNTANLLE PARA QUE SIGA VIRANDO.
ACADACANTO AS NAOS QUE GUÍAN OS ASTROS XUNTAN OS MASTROS
E OS VERSOS E AS COPLAS VANNOS TRIPULANDO.
ACADACANTO OS ENCONTROS NO VENTO QUE FORON PASANDO
ATÓPANSE MAÑÁ PARA SEGUIREN CANTANDO...”
AcadaCanto